Regionale vervoerders willen voorkomen dat NS vanaf 2025 voor tien jaar het alleenrecht houdt om treinen te laten rijden op de belangrijkste spoorlijnen in ons land. De Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (Arriva, EBS, Transdev, QBuzz en Keolis) bereidt een bodemprocedure voor bij de rechtbank in Den Haag, meldt De Telegraaf.
Bron: ANP/MvG
Dat zei Gilkinet dinsdag tijdens een commissievergadering van de Commissie voor Mobiliteit. Net als Peeters vorige maand al deed, wijst ook de federale minister op de complicerende factor van de voortdurende kabinetsformatie in Nederland.
“Aan Nederlandse kant zijn voor de reactivering van de lijn grote investeringen nodig. U begrijpt dat het niet past dat een Belgische minister van Mobiliteit aan zijn Nederlandse collega’s zou zeggen welke thema’s al dan niet in het Nederlandse regeerakkoord dienen opgenomen te worden, dus bijvoorbeeld de heropname van het project in het Nederlandse regeerakkoord’, aldus Gilkinet in zijn beantwoording van een vraag van Frank Troosters van Vlaams Belang.
Dat de kwestie van het doortrekken van de geëlektrificeerde lijn van Hamont tot Weert volop leeft, bleek eerder deze week ook uit een brief van de Belgisch-Nederlandse Vereniging Treinreizigersvervoer aan demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven.
“De Vereniging Treinreizigersvervoer doet het verzoek aan u om vanuit het belang van de Nederlandse en Belgische treinreizigers dit dossier weer met spoed op te pakken en samen met België hoge prioriteit te geven aan de realisatie van deze belangrijke verbinding”, zo schrijft voorzitter Jean Pauwels.
Volgens Gilkinet zal de eerste reguliere elektrische passagierstrein op woensdag 14 juli tot aan Hamont rijden.
“Er zijn op dit moment al wat doorbraken op het gebied van verbindingen naar Duitsland. Zo zie je er stappen zijn gemaakt voor de verbinding Eindhoven-Düsseldorf en zijn er rechtstreekse treinen met Berlijn”, zegt secretaris Ger Essers van Stichting Geen Grens. “Maar ondertussen laat men Limburg boemelen.”
Stichting Geen Grens vindt dat er onder meer werk gemaakt moet worden van de verbinding Eindhoven-Heerlen-Aken. Staatssecretaris Van Veldhoven meldde eind mei dat de verbinding die in Nederland beoogd was om in Den Haag te starten er niet in 2025 gaat komen, zoals wel was gepland.
Uit onderzoek van ProRail zou blijken dat er op emplacement Eindhoven nauwelijks ruimte is om nieuwe treindiensten toe te voegen. Een intercity naar Aken vraagt volgens de spoorbeheerder aanzienlijke infrastructurele maatregelen van honderden miljoenen euro’s die niet eerder realiseerbaar zouden zijn dan 2030. De stichting vraagt betrokken gemeentes om druk te zetten om de realisatie van deze lijn tussen Eindhoven, Heerlen en Aken te bespoedigen. Ook vindt de stichting dat alle internationale verbindingen twee keer per uur moeten rijden.
Verder wil het burgerinitiatief dat ook de realisatie van de Drielandentrein wordt versneld, die Luik via Maastricht en Heerlen met Aken moet verbinden. Er wordt op dit moment aan de Drielandentrein gewerkt, waarvoor de Flirt-treinen van Arriva op dit moment met ERTMS worden uitgerust. België liet de treinen eerder niet toe op het spoor, omdat ze niet met het Europese beveiligingssysteem waren uitgerust.
Er rijdt al een directe intercitytrein tussen Luik en Aken, maar daarbij worden de Limburgse steden overgeslagen. Het burgerinitiatief zou graag zien dat de directe verbindingen vanuit Limburg naar Luik en Aken worden bespoedigd, zodat reizigers uit deze provincie niet meer van stoptreinverbindingen met overstappen gebruik hoeven te maken.
De stichting vindt verder dat er een spoorverbinding tussen Weert, Hamont-Achel en Antwerpen moet komen. “De verbinding tussen Antwerpen, Hamont en Achel is onlangs geëlektrificeerd. Om Hamont-Achel met Weert te verbinden moet het baanvak opgeknapt worden. Wij willen dat de gemeentes hier aandacht voor vragen. Verder vraagt het burgerinitiatief om haast te maken met de intercityverbinding tussen Düsseldorf, Venlo en Eindhoven.”
Naast de intercity-verbindingen over het reguliere spoor vraagt Stichting Geen Grens aan de gemeenten om ook de tramverbinding tussen Hasselt en Maastricht en een snelbus op te nemen in de verkiezingsprogramma’s
Federaal minister van Mobiliteit Georges, Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters, Sophie Dutordoir (CEO NMBS), Benoît Gilson (CEO Infrabel) en andere hoogwaardigheidsbekleders waren donderdag aanwezig bij de officiële opening van de geëlektrificeerde spoorlijn Mol – Hamont, lijn 19.
“De elektrificatie van Lijn 19 is zeer belangrijke spoorprioriteit, want het zorgt voor een betere ontsluiting van het Noordwesten van Limburg, waardoor reizigers sneller én stipter naar Antwerpen kunnen sporen”, schets Lydia Peeters het belang van het project. Dankzij de elektrificatie kan NMBS vanaf maandag het treinaanbod uitbreiden en ook elektrische treinen inzetten tussen Mol en Hamont, een traject van 33 kilometer.
De elektrificatiewerken van de spoorlijn Mol – Hamont (lijn 19) zijn in het najaar van 2018 gestart en werden gefaseerd uitgevoerd. In totaal werden er 830 bovenleidingspalen geplaatst en 200 kilometer aan draden en kabels voor de bovenleiding afgerold. Verspreid over de 33 kilometer lange spoorlijn heeft Infrabel in Lommel, Neerpelt en Hamont ook drie nieuwe tractie-onderstations gebouwd.
De totale investering voor de elektrificatiewerken op de spoorlijn Mol – Hamont bedraagt 30,9 miljoen euro, waarvan veertig procent wordt gesubsidieerd door Europa.
Limburg vorm momenteel het middelpunt van elektrificatiewerkzaamheden van het spoornet. Zo werk Infrabel momenteel aan de elektrificatie van de spoorlijn vijftien tussen Mol en Hasselt. Deze werkzaamheden zijn ruim twee jaar geleden gestart. In totaal worden er 1.250 nieuwe bovenleidingspalen geplaatst, 58 kilometer aan bovenleiding geïnstalleerd waarvoor meer dan 300 km aan kabels en draden worden afgerold.
Er worden ook twee nieuwe tractieonderstations in Leopoldsburg en op de grens Houthalen/Zolder en één nieuwe sectioneerpost in Hasselt (spoorvertakking Zonhoven) gebouwd. Daarnaast zullen de verschillende bruggen (3 in Beringen en 1 in Zolder) op het spoortraject worden verhoogd.
Volgens de huidige planning zal de 38 kilometer lange spoorlijn geëlektrificeerd zijn tegen eind 2022 waarna de treinen er elektrisch kunnen rijden. Het Limburgse spoorwegnet zal dan volledig elektrisch zijn voor wat de reizigerslijnen betreft. De totale geraamde investering voor deze elektrificatiewerken bedraagt 52,2 miljoen euro waarvan het Vlaams Gewest 14,7 miljoen euro bijdraagt.
Door de werken in Limburg neemt het geëlektrificeerd spoornet in België flink toe. Dankzij de 33 km nieuwe bovenleiding tussen Mol en Hamont is nu 5.907 km aan hoofdsporen of ongeveer negentig procent van het Belgische netwerk geëlektrificeerd.
Behalve de elektrificatie worden ook andere zaken op de Limburgse trajecten onder handen genomen. Zo gaan de NMBS en Infrabel in het station van Mol de bestaande voetgangerstunnel onder de sporen verlengen tot aan de achterkant van het station (Keirlandse Zillen). Aansluitend vernieuwt NMBS daar ook de fietsenstalling en autoparking. Na de werken zal er aan de achterkant van het station plaats zijn voor 400 fietsen en 150 auto’s. De werken gaan van start in het najaar van 2022 en moeten eind 2024 zijn afgerond.
In het station van Hamont wordt in 2022 het perron verhoogd tot 76 centimeter, wat ook de instaphoogte is van de nieuwste treinen.. Samen met de verhoging wordt het perron ook verlengd. Daardoor zullen er in Hamont langere treinen kunnen stoppen, waardoor het aantal zitplaatsen op de trein verder kan worden uitgebreid.
In de motie wordt erop gewezen dat door de reactivering een treinverbinding tussen de haven- en industriestad Antwerpen en de Brainport Eindhoven mogelijk wordt. Het drukke woon-werkverkeer naar de regio’s Weert en Eindhoven gebeurt vandaag uitsluitend per auto. De trein kan voor een aantal forenzen een goed alternatief betekenen. In Weert kan ook worden overgestapt richting Amsterdam, Utrecht, Eindhoven, Roermond en Maastricht. In juni start de NMBS met de elektrische treindienst tussen Antwerpen en Hamont.
De verbinding Hamont-Weert is ook opgenomen in het Nederlandse regeerakkoord Rutte III uit 2017 en heeft volgens de indieners van de motie ook de steun van de bevoegde spoorautoriteit, de provincie Limburg en de Brainport-regio Eindhoven. In de motie dringen zij er bij de Federale regering op aan om expliciet haar steun uit te spreken voor de doortrekking van spoorlijn 19 Mol-Hamont naar het Nederlandse Weert, met de Nederlandse collega’s afspraken te maken om deze treinverbinding zo snel als mogelijk te realiseren en daartoe de nodige middelen te voorzien.
Bekijk hier de volledige Motie
Of zie het voorstel van resolutie op onze website bij: DOCUMENTATIE
De Vereniging Treinreizigers Vervoer (vTv), die al jaren ijvert voor de reactivering, is tevreden en verwacht dat de federaal minister Georges Gilkinet (Ecolo) de motie ter harte neemt. Onderzoek van de vereniging wees uit dat er voor de verbinding een potentieel is van 800 tot 1.000 reizigers op een weekdag. De studie die de NMBS liet uitvoeren spreekt van duizend reizigers. Maar daarmee is de spoorlijn volgens de NMBS zelf nog niet rendabel. Het aantal van 1.000 reizigers per dag is te laag, zegt NMBS, ten opzichte van onder meer de (personeels)kosten die voor de dienst noodzakelijk zijn en er zijn vraagtekens rond de beschikbaarheid van treinstellen.
Volgens berekeningen van de Vlaamse overheid zou de elektrificatie en een eventuele uitbreiding met een tweede spoor van het 8 kilometer lange Nederlandse deel 35 miljoen euro gaan kosten. Maar volgens schattingen van ProRail is dit inmiddels opgelopen naar 50 tot 150 miljoen euro. Afhankelijk van een bovengrondse of ondergrondse variant en uitbreiding van het aantal sporen.
De vereniging Treinreizigersvervoer (vTv) pleit ervoor om de treinen op lijn 19 door te laten rijden tot Weert en op te nemen in de lijst van de grensoverschrijdende vervoerslijnen die vallen onder de openbare dienstverlening van de NMBS en zo worden te opgenomen in het nieuwe beheerscontract met de MNBS.
Volgens de NMBS zelf is het door laten rijden van de trein tot in Weert niet rendabel. Het potentieel aan reizigers op de verbinding in beide richtingen samen ligt volgens een in februari gepubliceerd haalbaarheidsonderzoek in de buurt van 1.000 reizigers per dag. Dat aantal is te laag zegt NMBS ten opzichte van onder meer de (personeels)kosten die voor de dienst noodzakelijk zijn en vraagtekens rond de beschikbaarheid van treinstellen.
Volgens vTv en een aantal anders studies leidt een toename van 800 – 1000 unieke reizigers per dag in de bediening van de lijn tot Weert wel tot een rendabele dienst. “Reden waarom vTv nu ook de uitbreiding van de lijnen over de grens in het openbaredienstencontract met de NMBS, aangevuld wil zien met lijn 19 Antwerpen – Hamont, voortgezet tot in Weert”, aldus voorzitter Jean Pauwels.
Het gaat hier om een bestaand spoortraject waarvan het baanvak tot Weert gemoderniseerd moet worden, zoals elektrificatie en moderne veiligheidssystemen. Aan de Belgische kant zijn deze werkzaamheden in de afrondende fase. Naar verwachting is het traject tussen Mol en Hamont in juni klaar voor gebruik.
Het wachten is nu op het doortrekken en elektrificeren van de lijn op het Nederlandse stuk tussen Hamont en Weert. Ondanks de negatieve uitkomst van het haalbaarheidsonderzoek van NMBS willen de Belgische minister van Mobiliteit Georges Gilkinet en het parlement de verbinding nog niet opgeven en in overleg met demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen en de stuurgroep Nederland-België die het grensoverschrijdende verkeer opvolgt.
vTv-voorzitter Pauwels is van mening dat een verhoogde bediening van het aantal grensoverschrijdende lijnen vanuit Vlaanderen met het buitenland ten opzichte van dat vanuit Wallonië zeer verdedigbaar is: “Van de zeven bestaande grensoverschrijdende lijnen wordt Wallonië zes keer bediend (Rijsel drie keer, Luxemburg, Aken en Maastricht) en Vlaanderen (Roosendaal en Rijsel) slechts tweemaal.”
Dat zei Tim Berckmoes, directeur van ABC Engines, onlangs in gesprek met North Sea Port, de grensoverschrijdende havenregio. Berckmoes wijst op de ervaring met de zogeheten BeHydro hydrogen dual-fuel-scheepsmotor, die enkele maanden geleden in Gent geïnstalleerd werd. Deze motor, het resultaat van een samenwerking tussen ABC en Compagnie Maritime Belge (CMB), en is opgewaardeerd en geschikt gemaakt voor waterstof.
“Waterstof is een heel fijn gas, maar het gaat ook heel snel in verbranding. Daarom hebben we verschillende aanpassingen gedaan aan de verbrandingskamers, de zuigers, aan de injectoren en het regelsysteem. Dat maakt dat we nu een zeer betrouwbare machine hebben waarmee je een CO2-besparing van 85 procent kunt realiseren”, aldus Berckmoes.
De machine kan naast waterstof ook ‘gewoon’ op benzine draaien, zegt de ABC-directeur. “Dus als er ergens een bunkeringprobleem is of überhaupt geen waterstof beschikbaar is, kun je gewoon doen wat je moet doen op diesel.”
De North Sea Port is wat Berckmoes betreft de ideale proeftuin voor waterstofaansluitingen, omdat je niet alleen een koppeling met de binnenvaart kunt maken, maar ook met de spoorwegen. Daarmee is het havengebied de aanwezen regio om te gaan bunkeren. “De Belgische spoorwagen hebben 170 locomotieven met ABC-motoren. Die kunnen ze heel makkelijk kunnen ombouwen en opwaarderen naar waterstof.”
Berckmoes ziet graag dat de betrokkenen en belanghebbenden doorpakken op het gebied van waterstof. “Wat we nodig hebben is wat we in het Belgisch ‘goesting noemen; zin om het doen, om aan te pakken. We moeten aan onze kinderen laten zien dat we binnen onze generatie niet alleen een probleem ontdekt hebben maar deze ook opgelost hebben binnen onze generatie. Het is een kwestie van beslissen en doen.”
North Sea Port is de benaming voor het havengebied van Vlissingen en de havens langs het Zeekanaal Gent-Terneuzen. In 2018 besloten deze havens te fuseren. Onder meer Volvo Cars, Honda Motors, Oiltanking, ArcelorMittal en Mammoet zitten aan het zeekanaal. Bij Terneuzen is Dow Chemical gevestigd, terwijl in Vlissingen bij C.RO nieuwe auto’s en bestelwagen aan wal komen.
“We zijn concreet bezig met een project om de volgende proef in Nederland voor te bereiden.” Waar dat gaat gebeuren, kan Van Gils nog niet zeggen. Daarover is men in gesprek met de provincies.
Batterijtreinen zijn vooral interessant op regionale concessies waar geen bovenleiding is of waar nu nu dieseltreinen rijden, waardoor Groningen opnieuw een mogelijke testlocatie kan zijn. Daar werden eerder door ProRail, Arriva, Alstom en Dekra nachtelijke testritten met de Coradia iLint-waterstoftrein uitgevoerd. Toch lijkt het waarschijnlijker dat de proef elders zal plaatsvinden.
“We zien dat onze huidige dieseltreinen en diesellocomotieven niet alleen in het noorden rijden, maar ook in het oosten van het land en in het havengebied. Dus we kijken nu wat meer landelijk dan specifiek op een gebied of een lijn. Grote voordeel daarvan is dat we zo van elkaar kunnen leren en elkaars expertise kunnen gebruiken”, besluit Van Gils.
De provincie Groningen gaat tegen 2024 waterstoftreinen inzetten op het spoor in Groningen. Dat kan bijvoorbeeld op trajecten naar Stadskanaal en de Wunderline naar Duitsland. Uit een haalbaarheidsonderzoek blijkt dat een waterstoftrein een volwaardig alternatief is voor de huidige dieseltrein.
Lees meer:
Karel van Gils gaat op 31 maart tijdens RailTech Europe dieper op deze materie in. Bezoek voor meer informatie over het programma de website van het evenement. Daar kun je je ook gratis registeren.
