De Belgische infrastructuurbeheerder Infrabel heeft tot januari 2021 1.915 kilometer spoor uitgerust met het treincontrolesysteem ERTMS. Dat is 30 procent van de 6.399 kilometer van het hoofdspoornet, die Infrabel tegen 2025 met minimaal ERTMS Level 1 wil uitrusten. De laatste installatie was in de nacht van 28 op 29 januari, toen Infrabel ETCS Level 1 met Full Supervision installeerde op 32 kilometer spoor tussen La Louvière en Binche in het zuiden van het land.

Met de recente ETCS-installatiewerken voegde Infrabel een ander deel toe aan het Belgische ERTMS-netwerk. Het Belgische netwerk zal gemengde ERTMS-niveaus hebben; sommige lijnen worden uitgerust met ERTMS Level 1, zoals de lijn Brussel – Leuven, en andere met ERTMS Level 2, zoals de hogesnelheidslijn Halle – Rijsel.

ETCS is de kerncomponent seingeving en treinbesturing van ERTMS, het European Rail Traffic Management System. ETCS berekent continu een veilige maximumsnelheid voor elke trein, met cabinesignalering voor de bestuurder en boordsystemen die de controle overnemen als de toegestane snelheid wordt overschreden. In combinatie met GSM-R, dat wordt gebruikt voor communicatie tussen treinen en de spoorwegnetbeheerders, omvat het ERTMS. GSM-R is reeds geïnstalleerd op het Belgische spoorwegsysteem en beschikbaar op alle lijnen van het Infrabel-netwerk.

Installatie van ETCS in België, situatie op 29 januari 2021 (Infrabel)

Meester plan

Infrabel heeft de uitrol van ERTMS stapsgewijs gepland voor het volledige spoornet. Hun ambitie is dat treinen tegen eind 2025 in België alleen met ETCS rijden. In het masterplan voor inzet staat welk type ETCS elke spoorlijn zal hebben. Voor het Belgische netwerk koos Infrabel voor een combinatie van ETCS level 1 Full Supervision, ETCS level 1 Limited Supervision en ETCS level 2 Full Supervision.

In onderstaande tabel en kaart hierboven wordt de huidige toestand van het Belgische spoorwegnet met ERTMS-installatie weergegeven.

bron: Infrabel
Uitrol van ETCS in België, kilometers in dienst (links), geplande kilometers in het masterplan (midden) en percentage geïnstalleerd (rechts), januari 2021

Hoe het werkt

ETCS Level 1 kan worden gebruikt bovenop het bestaande nationale seingevingssysteem en biedt cabinesignalering. Routegegevens worden naar de ETCS-eenheid aan boord van de trein gestuurd. Met de ontvangen gegevens worden zowel de maximale snelheid als de remcurves berekend. ETCS Level 1 Full Supervision, dat momenteel grotendeels door Infrabel wordt geïnstalleerd, vereist toezicht bij elk sein, met andere woorden: de boordcomputer bewaakt continu de maximaal toegestane snelheid en berekent de remcurve tot het einde van de bewegingsautoriteit .

Met ETCS Level 1 Limited Supervision kan slechts een deel van de signalen worden opgenomen en kan de installatie van apparatuur alleen worden afgestemd op punten van het netwerk waar de toename van de functionaliteit de kosten rechtvaardigt. Omdat niet bij elk sein toezicht wordt gehouden, moet de machinist toch uitkijken naar seinen langs het spoor. Om deze reden is het veiligheidsniveau niet zo hoog, aangezien niet alle seinen zijn inbegrepen en de bestuurder nog steeds afhankelijk is van het zien en respecteren van de seingeving langs het spoor.

Spoorwegarbeiders installeren ETCS op de sporen (Infrabel)

Lees ook: