In België wordt komende zomer het geëlektrificeerde en gerenoveerde spoortraject Mol-Neerpelt-Hamont in gebruik genomen. Het is de bedoeling dat deze verbinding in de toekomst wordt doorgetrokken naar Weert. “Wij hebben ons deel van het werk nagenoeg afgewerkt. Het is nu aan de Nederlanders”, aldus Vlaams parlementslid Marino Keulen.
Volgens onderzoek van een Belgische reizigersorganisatie heeft de verbinding tussen Hamont en Weert een potentieel van 800 tot 1.000 reizigers per dag. In het Nederlandse regeerakkoord 2017-2021 is de verbinding tussen de twee stations al opgenomen. Maar voordat Nederland in actie komt, wil het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eerst de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek door de NMBS afwachten.
Exploitatie door NMBS
In het onderzoek naar de reactivering van de lijn Weert-Hamont door de Belgische vervoerder worden de kosten en de exploitatiemogelijkheden in beeld gebracht. Exploitatie door de NMBS ligt volgens staatsecretaris van Infrastructuur en Waterstaat het meest voor de hand. De resultaten van het haalbaarheidsonderzoek worden in november dit jaar verwacht.
Volgens berekeningen van de Vlaamse overheid zou de elektrificatie en een eventuele uitbreiding met een tweede spoor van het 8 kilometer lange Nederlandse deel 35 miljoen euro gaan kosten. Maar volgens schattingen van ProRail is dit inmiddels opgelopen naar 50 tot 150 miljoen euro. Afhankelijk van een bovengrondse of ondergrondse variant en uitbreiding van het aantal sporen.
Modernisering
In België is in de zomer van 2018 al gestart met het elektrificeren en moderniseren van Spoorlijn 19 van Mol naar Hamont. Op het 33 kilometer lange traject plaatste aannemer Strukton Rail 830 nieuwe bovenleidingpalen en ongeveer 200 kilometer aan nieuwe kabels en draden voor de bovenleiding. Ook kwamen er twee nieuwe wissels, 115 meter nieuw spoor en werd er een wissel verplaatst. Verder deed de aannemer aanpassingen aan zes bruggen op de spoorlijn en kwamen er drie nieuwe tractieonderstations.
Door deze aanpassingen kan spoorvervoerder NMBS vanaf juni 2021 op het gehele traject tussen Antwerpen en Hamont met moderne, elektrische treinen rijden. Aanvankelijk zouden de werkzaamheden al deze zomer zijn afgerond, maar de uitbraak van het coronavirus zorgde voor vertraging.
Nederland temporiseert
Vanuit de Belgische politiek ontstaan steeds meer vragen naar het vervolg van dit project aan de Nederlandse kant van de grens, zo bleek tijdens een onlangs gehouden commissievergadering in het Vlaams parlement. Van het traject tussen Hamont en Weert ligt 95 procent op Nederlands grondgebied.
“Ik heb de indruk dat men daar een beetje aan het temporiseren is, en als het over spoorprojecten gaat, geeft dat mij weinig hoop”, zei Johan Danen parlementslid voor de Belgische politieke partij Groen. Ook Marino Keulen van de Vlaamse liberale partij Open Vld, vindt dat de Nederlandse regering over moet gaan tot actie. “Nu is het belangrijk om de Nederlanders bij de les te houden. Het is al een paar keer benadrukt, en collega Danen weet dat ook, dat wij als Vlamingen in samenwerkingsverbanden altijd iets enthousiaster zijn dan onze Nederlandse collega’s. Tussen Hamont en Weert gaan zij voor eigen rekening moeten elektrificeren. Wij hebben ons deel van het werk nagenoeg afgewerkt. De Nederlanders zullen nu hun kaarten op tafel moeten leggen.”
Vlaams-Nederlandse top
Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, zegt tijdens elk overleg met de Nederlandse overheid te hameren op actie voor Hamont-Weert. “Dit staat telkens op de agenda. Ik wil dit tijdens de Vlaams-Nederlandse top op 4 november 2020 weer op tafel leggen. Gelet op het belang, wil ik er bij de Nederlandse regering op aandringen dringend werk te maken van de verbinding tot in Weert.”
In de commissievergadering werd verder gesproken over de koppeling tussen Hamont-Weert en het 3RX-dossier voor de IJzeren Rijn. Deze goederenspoorlijn die de Antwerpse Haven moet verbinden met het Duitse Ruhrgebiet loopt voor een deel over hetzelfde traject. Lange tijd is gewerkt aan een combinatie van beide projecten, maar volgens Peeters is de passagiersverbinding tussen Hamont-Weert inmiddels losgekoppeld van de besprekingen in de internationale werkgroep 3RX.
Meerwaarde
“De huidige investeringen in L19 Mol-Neerpelt-Hamont en de passagiersverbinding tussen Hamont-Weert zijn zeker positief voor 3RX, maar ze hebben evengoed op zichzelf een enorme meerwaarde. Vandaar de loskoppeling. Omgekeerd zou men ook kunnen zeggen dat de ontwikkelingen binnen de internationale werkgroep 3RX de totstandkoming van deze passagiersverbinding zouden kunnen faciliteren en zelfs versnellen. Maar op dit ogenblik zijn ze niet volledig met elkaar verbonden, het ene zou kunnen zonder het andere.”
